DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Yöneticisi Dr. Hanan Balkhy, Suriye’nin sıhhat altyapısı ve Dünya Sıhhat Örgütünün bölgedeki çalışmaları hakkında değerli açıklamalarda bulundu.
Şam’da üst seviye Suriyeli yetkililer, kilit bağışçılar ile görüştüğünü anlatan Balkhy, “Sağlık çalışanları ve hastalarla konuşmak ve ülkede sıhhatin nasıl ve ne ölçüde etkilendiğini birinci elden görmek için Humus, Hama ve Halep valiliklerini de ziyaret ettim. Suriye halkının ve insani operasyonlarımızın karşı karşıya olduğu karmaşıklıklar ve zorluklar hakkında daha derin bir anlayışa sahip olduğum için büyük tasa duyuyorum. Gereksinim sahibi insan sayısı şaşırtan ve ülkenin birçok yerinde kritik güvenlik açıkları mevcut. Esasen felaket olan bu durumu daha da kötüleştiren, bölgedeki siyasi tansiyonların artması, Suriye’de daha da tırmanma riski taşıyor” dedi.
Suriye’de Sıhhat Alarm Veriyor
Ülkenin sosyoekonomik durumu, devam eden güvensizlik, iklim değişikliği, çevresel riskler, yerinden edilme, yoksulluk ve besin güvensizliği nedeniyle süratle kötüleştiğini anlatan DSÖ yetkilisi, “Bu faktörler sıhhat kesiminin kapsamı dışında kalsa da ülke genelinde sıhhatte kırılganlıkların oluşmasına katkıda bulunuyor. Üst seviye Suriyeli yetkililerle yaptığım görüşmelerde, bu karmaşık zorlukların üstesinden gelmek için her seviyede çok dallı uyumun güçlendirilmesinin ehemmiyetini vurguladım. Kronik hastalıklar ülke genelindeki ölümlerin neredeyse yüzde 75’ini oluşturuyor” dedi.
Diyaliz Hastası ile Konuştum İlaçlarını Almaya Güçü Yetmediğini Söyledi
“Humus’ta 40’lı yaşlarında ve böbrek diyalizi tedavisi gören bir hastayla konuştum. Şeker hastası olduğunu lakin ilaçlarını almaya gücünün yetmediğini, nizamlı takip için uzman doktor bulunmadığını anlattı” diyen Balkhy, Birçok hasta üzere o da bu ve öteki hastalıkları tedavi etmeden bırakmanın önemli sonuçlarının farkında değildi. Başka diyabet hastalarının kendisinin yaşadığı acıyı yaşamamasını umduğunu tabir etti. Ayrıca, ülke genelinde artan yoksulluğun önemli bir sonucu olan, beş yaşın altındaki çocuklar ve anneler ortasında artan yetersiz beslenme oranlarından da son derece telaş duyuyorum. Beş yaşın altındaki çocuklarda global akut yetersiz beslenme (GAM) oranları son 4 yılda üç katına çıktı ve 14 vilayetten beşinde bodur çocukların sayısı arttı, kimi bölgelerde felaket düzeyleri yaşandı.
Suriye, 7,2 milyondan fazla insanın ülke içinde yerinden edilmesiyle dünyadaki en büyük yerinden edilme krizlerinden biri olmaya devam ediyor. Uzun süren çatışmalar ve Şubat 2023’te yaşanan trajik zelzele sonucunda Halep halkı epeyce güçlü hayat şartlarına katlanıyor. Elektrik eksikliği, ısıtma ve pişirme konusunda yenilikçi lakin inançsız yaklaşımlara yol açarak, bilhassa çocuklar için yangın ve konut yanıkları riskini artırdı.
Ülke genelinde çok kalabalık hayat şartları ve pak suya ve uygun sanitasyona sonlu erişim, kolera salgınları, önemli akut teneffüs yolu enfeksiyonları, kızamık, bit ve uyuz son iki yıldır ülke genelinde tertipli olarak rapor ediliyor.
Bu dehşetli tablo karşısında Suriye’nin sıhhat sistemi son derece kırılgan olmaya devam ediyor. Hastanelerin sırf yüzde 65’i ve birinci basamak sıhhat merkezlerinin yüzde 62’si tam olarak faaliyet gösteriyor ve temel ilaç ve tıbbi ekipman konusunda önemli eksiklikler var. En telaş verici olanı ise rastgele bir sıhhat sisteminin omurgasını oluşturan sıhhat iş gücünün neredeyse yarısının ülkeyi terk etmiş olmasıdır. Nitelikli sıhhat iş gücünü korumak ve Suriye’de ve Bölge genelinde kâfi tıbbi malzemeyi sağlamak temel önceliklerden biridir.
DSÖ ve ortaklarının sıhhat hizmetlerini güzelleştirmek ve düzgünleştirmek için yaptığı sağlam çalışmalara karşın, sıhhat hizmetlerine erişim sonlu kalıyor. Al-Hol kampındaki durumdan son derece telaşlıyım. 9 Mayıs’tan bu yana kamp idaresi, finansman ıstırabının DSÖ’yü tıbbi sevkleri durdurmaya zorlaması üzerine DSÖ’nün erişimini iptal etti. DSÖ, sıhhat gereksinimlerinin ve halk sıhhati risklerinin çok büyük olduğu kamptaki ana sıhhat sağlayıcılarından biri olarak hizmet veriyor. Kamu sıhhati vazifemizi yerine getirebilmemiz için, kamptaki insanlara sınırsız erişimimiz insani unsurlara uygun formda yine tesis edilmelidir. Kamptaki çalışmalarımız tıpkı vakitte sıhhat bölümünün uyumunu, rutin aşılamanın desteklenmesini ve hastalık nezareti ve müdahale faaliyetlerinin yürütülmesini de kapsıyor.
Beş günlük ziyaretim boyunca Suriye’ye sağlanan insani yardım fonunun azalması, merkezi ve rahatsız edici bir kaygı kaynağıydı. Şam’daki kilit bağışçılarla konuştuğumuzda onların boşlukların ve gereksinimlerin boyutunun büsbütün farkında oldukları açıktı. Fakat, rekabet halindeki bölgesel ve global öncelikler nedeniyle bunların kısıtlandığı da açıktı.
İnsani yardım kuruluşları olarak birçok vakit kendimizi en kritik, hayat kurtaran faaliyetlerimize bile öncelik vermek zorunda buluyoruz; bazen operasyonları değerli ölçüde küçültmek için kuvvetli kararlar alıyoruz (örneğin Suriye’nin kuzeydoğusunda yerlerinden edilmiş insanları barındıran kamplardan acil hastane sevkleri gibi), yetersiz şartlar nedeniyle. kaynaklar. Hudutlu finansmanın olduğu bu şiddetli ortamda, çok kesimli insani gereksinim değerlendirmesiyle desteklenen mevcut insani müdahale operasyonlarımızın kapsamlı bir incelemesi, en kritik muhtaçlıkları daha düzgün belirlememize ve kaynakları buna nazaran tahsis etmemize imkan sağlayacaktır.
Suriyeli yetkililerle yaptığım görüşmelerde, öncelikli müdahale planlamasına bilgi sağlamak ve sonlu kaynakların en acil insani gereksinimleri karşılamak için tesirli bir halde kullanılmasını sağlamak için aktüel sıhhat datalarının elde edilmesinin aciliyetini vurguladım. Ayrıyeten insani yardım ortaklarına, uğraşları önceliklendirmek ve ortak çalışmamızın tesirini en üst seviyeye çıkarmak için BM Suriye Ülke Grubu (UNCT) içindeki güçlü işbirliklerini geliştirmenin değerini vurguladım.
On yılı aşkın bir müddettir devam eden savaşa ve Suriye halkının karşı karşıya olduğu çok katmanlı baskılara karşın onların dayanıklılığı ve kararlılığı dikkat caziptir. DSÖ onları destekleme konusundaki kararlılığını sürdürmektedir. Nüfusun sıhhatine yatırım yapılmaması, sırf ülkedeki istikrarsızlığı derinleştirecek ve bölgesel ve global güvenliğe tehdit oluşturacaktır. Bunun olmasına müsaade verilemez. Ziyaretimin akabinde, daha fazla memleketler arası takviyesi savunmak ve bu karmaşık zorlukların üstesinden gelmek için DSÖ’nün teknik uzmanlığını güçlendirmek konusunda artık her zamankinden daha kararlıyım. Çok fazla hayat tehlikede ve harekete geçmemenin maliyeti çok yüksek. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)